اثر کمبود آب و تلقیح با ریزموجودات همزیست بر صفات فنولوژیک، مورفولوژیک، زراعی و خصوصیات کیفی سویا

Authors

Abstract:

چکیده سابقه و هدف: تنش خشکی یکی از عوامل مهم غیرزیستی است که رشد و عملکرد گیاه را تحت تأثیر قرار می‌دهد. زراعت سویا در اغلب کشورهای دنیا به‎منظور تولید روغن، پروتئین‌های گیاهی و علوفه صورت می‌گیرد. در نظام‌های کشاورزی پایدار کاربرد کودهای زیستی از اهمّیت ویژه‌ای در افزایش تولید محصول و حاصلخیزی خاک برخوردار است. قارچ‌های میکوریزا با ایجاد رابطه همزیستی با ریشه گیاهان از طریق افزایش جذب آب، افزایش مقاومت در برابر تنش‌های زنده (عوامل بیماریزا) و غیرزنده (خشکی و شوری) سبب بهبود رشد و نمو و عملکرد گیاهان می‌شوند. لذا این تحقیق با هدف بررسی اثرات کمبود آب بر صفات مهم زراعی، عملکرد دانه و شاخص برداشت روغن و پروتئین دانه سویا رقم کوثر تحت شرایط تلقیح میکوریزا آربوسکولار و باکتری ریزوبیوم در ارومیه انجام شد. مواد و روش‌ها: آزمایش در سال زراعی 1396 در مزرعه تحقیقاتی هنرستان کشاورزی شهرستان ارومیه به‌صورت طرح اسپلیت پلات فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار اجرا شد. عامل اصلی آبیاری در سه سطح شامل آبیاری مطلوب (آبیاری بعد از 70 میلی‌متر تبخیر)، تنش ملایم خشکی (آبیاری بعد از 110 میلی‌متر تبخیر) و تنش شدید خشکی (آبیاری بعد از 150 میلی‌متر تبخیر از تشتک تبخیر کلاس A)، عامل‌های فرعی قارچ میکوریزا در سه سطح شامل بدون میکوریزا، گونه Glomus mosseae و گونه Glomus intraradices و باکتری ریزوبیوم در دو سطح شامل عدم تلقیح و تلقیح با باکتری Rhizobium japonicum بود. یافته‌ها: در شرایط تنش خشکی شدید در مقایسه با شرایط آبیاری مطلوب، میزان شاخص سطح برگ، قطر ساقه، ارتفاع بوته و عملکرد دانه به ترتیب به میزان 60، 31، 11 و 22 درصد کاهش یافت. در هرسه شرایط مختلف آبیاری، تلقیح با قارچ میکوریزا گونه Glomus mosseae و گونه Glomus intraradices در مقایسه با عدم تلقیح، ارتفاع بوته، قطر ساقه، شاخص برداشت روغن و پروتئین، شاخص سطح برگ و عملکرد دانه را افزایش داد اما میزان پرولین را کاهش داد. در شرایط آبیاری مطلوب، تنش خشکی ملایم و شدید، تلقیح با باکتری در مقایسه با عدم تلقیح با باکتری، عملکرد دانه را به‌ترتیب 17، 19 و 17 درصد افزایش داد. تلقیح با قارچ گونه Glomus mosseae و گونه Glomus intraradices در مقایسه با عدم تلقیح میکوریزا، عملکرد دانه را به‌ترتیب 13 و 8 درصد افزایش داد. بیشترین درصد کلونیزاسیون ریشه از قارچ نوع گونه Glomus mosseae (80/48 درصد) حاصل شد. تلقیح با باکتری در مقایسه با عدم تلقیح، درصد کلونیزاسیون ریشه را حدود 17 درصد افزایش داد. تلقیح با باکتری در مقایسه با عدم تلقیح، درصد نیتروژن را حدود 8 درصد افزایش داد. تنش خشکی ملایم درصد نیتروژن دانه را افزایش داد. نتیجه‌گیری: تنش خشکی، صفات فنولوژیک مانند طول دوره رشد و زمان تا شروع دوره گلدهی، صفات موفولوژیک مانند قطر ساقه، طول غلاف و ارتفاع بوته، صفات کیفی مانند درصد و عملکرد نیتروژن، شاخص برداشت روغن، صفات فیزیولوژیک مانند شاخص سطح برگ، عملکرد دانه و کلونیزاسیون ریشه گیاه سویا رقم کوثر را به طور معنی‌داری کاهش داد در حالی که موجب افزایش پرولین گردید. تلقیح با قارچ میکوریزا به ویژه G. mosseae و تلقیح با باکتری ریزوبیومی از طریق افزایش دسترسی گیاه به آب و عناصر غذایی توانست موجب افزایش کلیه صفات مورد مطالعه شود. همچنین حضور این ریزجانداران در هر سه شرایط آبیاری، پرولین را کاهش و در نهایت عملکرد دانه را افزایش داد. بنابراین می‌توان با تلقیح قارچ میکوریزا به‌ویژه G. mosseae و باکتری Rhizobium japonicum شرایط را برای بدست آوردن حداکثر عملکرد کمی و کیفی در گیاه سویا در شرایط مختلف رطوبتی فراهم کرد تا علاوه بر کاهش اثرات تنش خشکی، مصرف کودهای شیمیایی را نیز کاهش داد.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

مقایسه تأثیر وضعیت طاق باز و دمر بر وضعیت تنفسی نوزادان نارس مبتلا به سندرم دیسترس تنفسی حاد تحت درمان با پروتکل Insure

کچ ی هد پ ی ش مز ی هن ه و فد : ساسا د مردنس رد نامرد ي سفنت سرتس ي ظنت نادازون داح ي سکا لدابت م ي و نژ د ي سکا ي د هدوب نبرک تسا طسوت هک کبس اـه ي ناـمرد ي فلتخم ي هلمجزا لکتورپ INSURE ماجنا م ي دوش ا اذل . ي هعلاطم ن فدهاب اقم ي هس عضو ي ت اه ي ندب ي عضو رب رمد و زاب قاط ي سفنت ت ي هـب لاتـبم سراـن نادازون ردنس د م ي سفنت سرتس ي لکتورپ اب نامرد تحت داح INSURE ماجنا درگ ...

full text

اثر کمبود تدریجی آب بر صفات زراعی، مورفوفیزیولوژیک و فنولوژیک ارقام نخود

دو آزمایش مزرعه ای در سال 1386 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه رازی کرمانشاه و در سال 1387 در دانشگاه آزاد کرمانشاه به صورت اسپلیت پلات بر پایه طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد. آزمایش ها به صورت بلوک های خرد شده بر پایه طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار تنظیم شدند. تیمار های آبیاری (i1، i2، i3 و i4: به ترتیب آبیاری بعد از 70، 70?90?110?130، 70?100?130 و 130 میلی متر تبخیر از تشتک تبخی...

15 صفحه اول

بررسی تنوع ژنتیکی و فنوتیپی و تجزیه عاملها برای صفات مورفولوژیک و فنولوژیک در سویا

In order to study the genetic and environmental variability of morphological and phenological characteristics and also to gain a better understanding of the morphological basis of yield variation in soybean, an experiment was conducted at Research Farm, College of Agric., Isfahan University of Technology, in 1996. The experiment was arranged in three augmented designs with 285 lines and 5 contr...

full text

تجزیه وتحلیل همبستگی وضرایب مسیر صفات مورفولوژیک و فنولوژیک مرتبط با عملکرد در سویا

به منظور بررسی روابط بین صفات مورفولوژیک وفنولوژیک با یکدیگر وبا عملکرد دانه وشناخت مبانی مورفولوژیک اختلاف عملکرد در سویا،آزمایشی در سال 1375،در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه صنعتی اصفهان واقع در لورک نجف آباد اجراگردید. آزمایش درقالب سه طرح اگمنت برای 285 لاین و5رقم شاهد پیاده گشت.همبستگی های زنتیکی روند یکسانی را با همبستگی های فنوتیپی نشان دادند ودر اکثر موارد اختلاف ناچیزی داشتند،...

full text

بررسی تنوع ژنتیکی و فنوتیپی و تجزیه عاملها برای صفات مورفولوژیک و فنولوژیک در سویا

In order to study the genetic and environmental variability of morphological and phenological characteristics and also to gain a better understanding of the morphological basis of yield variation in soybean, an experiment was conducted at Research Farm, College of Agric., Isfahan University of Technology, in 1996. The experiment was arranged in three augmented designs with 285 lines and 5 contr...

full text

اثر تنش کمبود آب و کاربرد سوپرجاذب استاکوزورب بر برخی صفات زراعی گندم زمستانه در تبریز

به­منظور بررسی اثر تنش کمبود آب و مواد سوپرجاذب بر عملکرد و اجزای عملکرد گندم، در سال زراعی 95-1394 این آزمایش به­صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک­های کامل تصادفی در سه تکرار انجام شد. فاکتورهای آزمایش شامل آبیاری در سه سطح 100، 70 و 50 درصد نیاز آبی گیاه (به­ترتیب FC، FC0/7 و FC0/5) و مصرف سوپرجاذب استاکوزورب در سه سطح عدم مصرف، 50 و 100 کیلوگرم در هکتار (به­ترتیب S0، 1S و 2S) بود. نتایج نشان دا...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 12  issue 1

pages  111- 128

publication date 2019-05-22

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023